Gmina Lubicz
Wójt: Marek Nicewicz
ul. Toruńska 21, 87-162 Lubicz Dolny lub Lubicz Dolny, ul. Toruńska 21, 87-162 Lubicz (obie formy są właściwe i honorowane przez pocztę)
tel.: 56 621 21 01
e-mail: http://info@lubicz.pl
strona www: http://lubicz.pl
POŁOŻENIE
Gmina Lubicz leży w powiecie toruńskim (zajmując 8,6 proc. jego terenu) w województwie kujawsko-pomorskim. Jej obszar o łącznej powierzchni 106 km2 plasuje ją na 85. miejscu w naszym regionie, stanowiąc przestrzeń o zróżnicowanym użytkowaniu i dużym stopniu urbanizacji. Gmina posiada nieregularny kształt, rozciągnięty wzdłuż osi północ-południe i sąsiaduje z sześcioma następującymi gminami położonymi w trzech różnych powiatach:
- w obrębie powiatu toruńskiego: z gminami Łysomice, Obrowo, Wielka Nieszawka,
- w obrębie powiatu golubsko-dobrzyńskiego: z gminami Kowalewo Pomorskie i Ciechocin,
- z miastem Toruniem stanowiącym samodzielny powiat grodzki.
Lubicz wyróżnia się korzystnym położeniem wobec najważniejszych szlaków komunikacyjnych kraju. Na naszym terenie zlokalizowane są dwa węzły autostradowe oraz kilka ważnych skrzyżowań dróg krajowych.
Strukturę gminy stanowi 17 sołectw obejmujących 19 miejscowości.
HISTORIA
Gmina Lubicz leży na styku dwóch historycznych krain – ziemi Chełmińskiej i Dobrzyńskiej. W średniowieczu obszar ten był jednym z najbardziej zapalnych punktów Europy Środkowej, gdzie ścierały się interesy potężnego Zakonu Krzyżackiego i rosnącego w siłę Królestwa Polskiego. W Złotorii, u ujścia Drwęcy do Wisły, rozpoczęła się i zakończyła Wielka Wojna Polski z Zakonem. Do dziś świadectwem tych wydarzeń są ruiny zamku wzniesionego przez Kazimierza Wielkiego, w pobliżu którego w 1411 roku podpisano I pokój toruński.
W czasach rozbiorów Polski Lubicz został przecięty granicą – Lubicz Dolny znalazł się pod panowaniem pruskim, a Lubicz Górny pod rosyjskim. Granica ta przebiegała wzdłuż Drwęcy i miała ogromne znaczenie nie tylko polityczne, ale też społeczne i gospodarcze. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, tylko część wschodnia (rosyjska) wróciła od razu do Polski. Zachodnia część (pruska) musiała czekać aż do stycznia 1920 roku, kiedy to na mocy traktatu wersalskiego i wkroczenia wojsk polskich, Toruń i okolice zostały oficjalnie przyłączone do odrodzonego państwa.
18 stycznia 1920 roku był dniem szczególnym – tego dnia niemieckie wojska opuściły Toruń, a mieszkańcy z entuzjazmem witali polskich żołnierzy. Do miasta wkroczyła Dywizja Pomorska oraz oddziały II Dywizji Strzelców. Uroczystości odbyły się m.in. na placu przed Dworcem Miejskim, który dziś nosi nazwę „18 stycznia”. Trzy dni później do miasta przybył generał Józef Haller.
Most nad Drwęcą, łączący Lubicz Górny i Dolny, był niegdyś drewniany i stanowił punkt graniczny między Rosją a Prusami. Po obu stronach rzeki znajdowały się budynki celne, a przejście graniczne było pilnie strzeżone. Kto nie miał odpowiednich dokumentów, musiał uciekać się do przemytu – zarówno ludzi, jak i towarów. Granica była miejscem intensywnej wymiany, ale też napięć i konfliktów.
Z czasem wśród mieszkańców obu części Lubicza utrwaliły się różnice kulturowe i stereotypy. Ludność z części pruskiej (Lubicz Dolny) nazywano „krzyżakami” lub „pomorskimi śledziami”, natomiast mieszkańców części rosyjskiej (Lubicz Górny) określano jako „bosych antków” lub „kongresiaków”. Choć różnice te miały charakter żartobliwy, odzwierciedlały realne podziały społeczne i gospodarcze.
Dziś Gmina Lubicz to miejsce o bogatej historii, w którym przeszłość wciąż żyje w lokalnej tożsamości, architekturze i pamięci mieszkańców. To teren, gdzie historia granicy stała się fundamentem wspólnoty.
POTENCJAŁ GOSPODARCZY
Lubicz jest drugą, pod względem liczby ludności, gminą wiejską w województwie kujawsko-pomorskim. Główną gałęzią gospodarki jest rolnictwo. Użytki rolne zajmują 69 proc. powierzchni gminy, z kolei użytki leśne – 18 proc. W gminie Lubicz działa ponad tysiąc podmiotów gospodarczych, z dominującymi branżami budowlano-remontową, mechaniki pojazdowej, poligraficzną, meblarską i stolarską, a także branżą chemii gospodarczej. Ważne są również firmy zajmujące się wydobyciem kruszyw, materiałami budowlanymi, ceramiką oraz transportem i spedycją. Rozwija się przetwórstwo rolno-spożywcze, zwłaszcza zbożowo-młynarskie, mięsne, owocowo-warzywne i mleczarskie. Na terenie gminy znajduje się węzeł autostrady A1. Gmina stanowi 8,62 proc. powierzchni powiatu.
ATRAKCJE TURYSTYCZNE
Największe atrakcje turystycznie w Gminie Lubicz to:
- Ruiny zamku w Złotorii. Pozostałości zamku Kazimierza Wielkiego z XIV wieku, położone u ujścia Drwęcy do Wisły. Twierdza była świadkiem walk z Krzyżakami i miejscem spotkania króla Jagiełły z wielkim mistrzem zakonu po I pokoju toruńskim w 1411 roku. Zamek nigdy nie został odbudowany, ale jego ruiny wciąż przypominają o burzliwej historii regionu.
- Historyczny mural w Złotorii. Monumentalne malowidło (120 m kw.) odsłonięte w 2021 roku przedstawia scenę podpisania I pokoju toruńskiego oraz życie współczesnych mieszkańców. Mural autorstwa Cezarego Mazurkiewicza powstał przy wejściu do ruin zamku i stał się symbolem lokalnej tożsamości.
- Kościół w Młyńcu Drugim. Drewniana świątynia z 1750 roku, zbudowana przez jezuitów, zachwyca rokokowym wnętrzem i unikalnymi detalami, jak rzeźby Indian czy zabytkowe organy. Położona malowniczo nad Drwęcą, była niegdyś prywatną kaplicą.
- Lapidarium młynieckie. W centrum Młyńca Drugiego powstała wyjątkowa ekspozycja 27 głazów narzutowych, pochodzących z epoki lodowcowej. Najstarsze mają blisko 2 miliardy lat. Projekt zrealizowano społecznie, z pomocą naukowców i lokalnych liderów.
- Gwiezdna ulica w Grabowcu. Od 2004 roku w Grabowcu istnieje ulica Obi-Wana Kenobiego – jedna z pierwszych na świecie nazwana na cześć bohatera „Gwiezdnych Wojen”. To efekt inicjatywy mieszkańców i lokalnego poczucia humoru.
- Jezioro Józefowo. Jedyny naturalny akwen w gminie, położony wśród zieleni w Młyńcu Drugim. Czysta woda i spokojna okolica czynią z niego idealne miejsce na wypoczynek.
- Grodzisko Poganka. Pozostałości wczesnośredniowiecznego grodu nad Drwęcą, z widocznymi śladami wałów i fosy. Miejsce to było zamieszkane już w neolicie, a dziś prowadzi do niego atrakcyjna ścieżka pieszo-rowerowa z Jedwabna.